Door de introductie van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) per 1 juli 2015 is het mogelijk om (ook) de opdrachtgever aansprakelijk te stellen voor het loon dat de opdrachtnemer niet of niet volledig betaalt aan zijn of haar werknemer. Het gaat hier dan om een werknemer die door de opdrachtgever is ingehuurd en bij hem is geplaatst. Een voorbeeld hiervan is een uitzendkracht die bij de opdrachtgever werkzaamheden heeft verricht, maar niet of niet volledig wordt (uit)betaald door het betreffende uitzendbureau. Deze uitzendkracht heeft op grond van de WAS direct de mogelijkheid, althans de keuze, om het loon te vorderen bij het uitzendbureau en/of bij diens opdrachtgever. Met andere woorden: hoofdelijke aansprakelijkheid (ook) voor de opdrachtgever ten aanzien van een direct opeisbare vordering, die zonder ingebrekestelling kan worden ingesteld. Opletten dus!
Ketenaansprakelijkheid
Het gaat hier om een zogenaamde ketenaansprakelijkheid met als doel om niet alleen eerlijke ketens tot stand te laten komen, waarin werknemers loon ontvangen waar zij op basis van de verrichte werkzaamheden recht op hebben, maar ook om oneerlijke concurrentie tegen te gaan tussen (verschillende) werkgevers. Met de inwerkingtreding van de WAS is het voor opdrachtgevers belangrijk om te weten wanneer deze wet, en derhalve de mogelijkheid, of beter gezegd het risico, op aansprakelijkheden van toepassing is en hoe deze aansprakelijkheden (zo veel mogelijk) voorkomen kunnen worden. De ketenaansprakelijkheid, een belangrijk onderdeel van de WAS is van toepassing wanneer er bijvoorbeeld sprake is van een overeenkomst van opdracht of aanneming van werk.
Ketenaansprakelijkheid niet van toepassing voor particuliere opdrachtgevers
Deze aansprakelijkheid geldt overigens niet voor particuliere opdrachtgevers. In deze situatie wordt namelijk niet gehandeld in de uitvoering van een beroep of bedrijf. Zo kan een particulier bij een verbouwing aan zijn badkamer derhalve niet aansprakelijk gesteld worden door bijvoorbeeld een (in loondienst zijnde) loodgieter die zijn loon niet door het loodgietersbedrijf krijgt uitbetaald. Om uiteindelijk daadwerkelijk te kunnen spreken van ketenaansprakelijkheid is het dan ook belangrijk en van belang dat het werk is verricht door werknemers en bijvoorbeeld niet door zelfstandigen (lees: ZZP’ers). De eventuele discussie over zogenaamde schijnzelfstandigheid laat ik om praktische redenen in dit artikel buiten beschouwing.
Ketenaansprakelijkheid niet van toepassing bij overeenkomsten van koop
Voorts is de ketenaansprakelijkheid niet van toepassing bij overeenkomsten van koop. Bij een bestelling van goederen kan derhalve niet de koper/afnemer aansprakelijkheid worden gesteld voor het al dan niet volledig uitbetalen van het loon van bijvoorbeeld een (in loondienst zijnde) bezorger van de goederen. Echter, in het geval hierbij ook personeel wordt ingehuurd dan is de ketenaansprakelijk wel weer van toepassing. Het is derhalve sterk afhankelijk van de feiten en omstandigheden en van de afspraken tussen een opdrachtgever en een opdrachtnemer.
Mogelijkheden om onder aansprakelijkheid uit te komen
Zijn er dan nog mogelijkheden voor een opdrachtgever om onder de aansprakelijkheid uit te komen? Het antwoord op deze vraag is sterk afhankelijk van de inzet van de opdrachtgever die hij heeft getoond bij het aangaan van de opdracht alsook bij de constatering van eventuele misstanden.
Inmiddels is wel vast te stellen dat een opdrachtgever zich voor de onderhavige aansprakelijkheid jegens de werknemer (van de opdrachtnemer) niet kan vrijwaren. Een opdrachtgever kan zich echter wel beroepen op de zogenaamde niet-verwijtbaarheid. Voor een geslaagd beroep hierop is het dan wel van belang dat de opdrachtgever voldoende onderzoek heeft gedaan naar de achtergrond van de betreffende opdrachtnemer. Kijk bijvoorbeeld als opdrachtgever goed naar de inschrijving in de Kamer van Koophandel en verifieer (indien mogelijk) of een gehanteerd keurmerk/certificaat wel juist is en up-to-date. Verder kan een aangeboden prijs van een af te nemen dienst de nodige vragen oproepen. Het is in ieder geval belangrijk om duidelijke afspraken over de naleving van de van toepassing zijnde arbeidsvoorwaarden te maken. Tot slot is het van belang dat een opdrachtgever bij signalering van enige misstanden zich in voldoende mate inspant om deze (weer) positief om te buigen. Denk hierbij aan een eventueel uit te voeren controle.
Uiteraard zijn er nog andere mogelijkheden om het risico op aansprakelijkheid te voorkomen dan wel te minimaliseren, maar voornoemd artikel geeft in ieder geval aan dat een opdrachtgever bij het uit laten voeren van een opdracht en waarbij arbeidskrachten worden ingehuurd, goed moet opletten en zich in deze ook goed moet laten adviseren.
Wilt u meer weten over de ketenaansprakelijkheid en de eventuele gevolgen voor een opdrachtgever, neem dan contact op met mr. J.W.L. Vader op nummer 072 – 511 40 32 (keuzeoptie 4) of vader@ckh-advocaten.nl.
