De kogel is door de kerk. De befaamde Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) verdwijnt en per 1 mei 2016 komt hier de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie (DBA) voor in de plaats. De Belastingdienst geeft voor ZZP’ers geen vrijwaringen meer vooraf, maar vanaf 1 mei a.s. kan er gebruik worden gemaakt van zogenaamde modelovereenkomsten die door de Belastingdienst zijn opgesteld of beoordeeld. De Belastingdienst heeft per sector een modelovereenkomst gemaakt die dan vooraf is goedgekeurd. Opdrachtnemers en opdrachtgevers kunnen hier bij het aangaan van een samenwerking gebruik van maken met dus op voorhand de zekerheid over de (inhoud van de) arbeidsrelatie. Overigens is het gebruik hiervan, gelijk aan de VAR, niet verplicht, maar het is wel aan te bevelen. Het komt namelijk nog steeds geregeld voor dat een overeenkomst (van opdracht) met een ZZP’er uiteindelijk (en vaak achteraf) wordt aangemerkt als een arbeidsovereenkomst. Met als gevolg dat de opdrachtgever gelijk aan een werkgever vast zit aan verschillende en kostbare arbeidsrechtelijke en fiscale verplichtingen.
De modelovereenkomsten van de Belastingdienst
Op grond van de (beoordeelde) modelovereenkomsten door de Belastingdienst, hoeft een opdrachtgever onder meer geen loonheffingen in te houden en te betalen. De overeenkomsten zijn ook niet aan een specifieke doelgroep gekoppeld en het maakt dan ook niet uit in welke branche de (uitvoering van de) opdracht plaatsvindt. De overeenkomsten zijn overigens te vinden op de website van de Belastingdienst. Indien de inhoud van de overeenkomst van de Belastingdienst niet geheel overeenkomt met de wensen van partijen, is het ook mogelijk om zelf een overeenkomst op te stellen en deze te laten toetsen door de Belastingdienst.
Bij een juiste uitvoering van een modelovereenkomst en of een goedgekeurde overeenkomst door de Belastingdienst, is met zekerheid voor de opdrachtgever te zeggen dat hij, zoals vermeld, geen loonheffing verschuldigd is voor de betreffende opdrachtnemer. De opdrachtnemer daarentegen heeft weer de zekerheid dat hij niet is verzekerd voor de werknemersverzekeringen, zoals de WW, ZW en WIA. Hoe dit in de praktijk uiteindelijk allemaal zal uitpakken is nog niet duidelijk. Is bijvoorbeeld een strikte naleving van een modelovereenkomst überhaupt wel mogelijk? En op welke wijze gaat de Belastingdienst hier dan op toezien? Zeker gezien de omvang van deze groep, want Nederland telt inmiddels meer dan 1 miljoen ZZP’ers!
Gevolgen en reikwijdte DBA
Met de komst van de DBA heeft de overheid in ieder geval de onzekerheid over eventuele rechten en plichten (enigszins) willen wegnemen bij ZZP’ers. Bovendien wil de overheid deze groep ook meer in bescherming nemen aangezien zij veelal wordt uitgebuit. Het enkel aangaan van een overeenkomst van opdracht is voor een opdrachtgever lang niet meer voldoende om zonder meer onder de eventuele ontslagbescherming en andere werknemersrechten uit te komen. Ook als dit aanvankelijk de bedoeling van beide partijen (voor zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer) is geweest. Het gaat namelijk (ook) om de mate van maatschappelijke en economische gelijkwaardigheid van partijen.
Een belangrijk voorbeeld hiervan is een recente uitspraak van de Rechtbank Noord-Holland. In deze zaak heeft de Rechtbank namelijk minder gewicht toegekend aan de partijbedoeling vanwege de maatschappelijke ongelijkheid en de economische afhankelijkheid. Ongeschoold werk, laagbetaalde arbeid en een hoog productiegehalte hebben ertoe geleid dat de beschermingsgedachte van het arbeidsrecht moest worden toegepast, aldus de Rechtbank. Het feit dat er op gedetailleerde wijze instructies zijn gegeven, er weinig ruimte is toegelaten voor ondernemingsvrijheid en er ook geen vervanging (naar eigen inzicht) heeft kunnen plaatsvinden, maken dat de overeenkomst (van opdracht) achteraf toch is aangemerkt als een arbeidsovereenkomst met alle gevolgen (en kosten) van dien.
Het is goed dat met de totstandkoming en introductie van de DBA partijen min of meer gedwongen worden om duidelijke afspraken te maken over de daadwerkelijke uitvoering van de opdracht. Partijen zullen naar verwachting minder vaak voor verrassingen komen te staan, mits zij zich dan wel houden aan de afspraken die in de (model)overeenkomst zijn vastgelegd. Laat u zich in ieder geval zowel als opdrachtgever en als opdrachtnemer in dergelijke situaties goed adviseren.
Wilt u meer weten over het werken met opdrachtgevers en/of opdrachtnemers, neem dan contact op met mr. J.W.L. Vader via telefoonnummer: 072 – 511 40 32 (keuzeoptie 4) of via de e-mail: vader@ckh-advocaten.nl.
